Dit weekend werd door onthullingen van Platform Authentieke Journalistiek het bewijs geleverd dat de top van het Nederlandse bedrijfsleven jarenlang klimaatsceptici financierden. Daaronder ook 4 bedrijven die geheel of voor een groot deel staatsbedrijven waren. Lobbywatch NL wil dat de Tweede Kamer de onderste steen boven krijgt over verleden, en heden. Maar belangrijker zegt Lobbywatch NL woordvoerder Niels Jongerius: ‘Er moeten nu maatregelen genomen worden om de financiering via de achterdeur door grote bedrijven van wetenschap op bestelling te stoppen.’
Openheid over bedrijfsfinanciering onderzoek noodzakelijk
De onthullingen door Platform Authentieke Journalistiek zijn belangrijk omdat er nu onomstotelijk bewijs voor de financiering door grote bedrijven van klimaatsceptici zoals Frits Böttcher. Nu blijkt dat er zeker meer dan een miljoen gulden is betaald met een uitgekiende strategie om twijfel te zaaien tegen de wetenschappelijke consensus, die ook in die tijd door Shell zelf werd erkend. De strategie komt hierop neer: vind een gerenommeerde wetenschapper met een zekere publieke bekendheid, financier deze om twijfel te zaaien over de schadelijke gevolgen van je product, en gebruik die twijfel vervolgens als fundament om te lobbyen tegen overheidsregulering. Er was duidelijke overeenstemming tussen de opdrachtgever en de uitvoerder. Zo schrijft professor Böttcher in 1994 in een verslag van een gesprek met Shell-topman Van Engelshoven: ‘Huub benadrukte nog eens dat ik als wetenschapper neutraler overkom dan mensen uit het bedrijfsleven.’
Lobbywatch NL wil daarom al langer dat bedrijven openbaar moeten maken welke financieringsrelatie zij hebben met wetenschappers. Juist omdat het belangrijk is te weten of een wetenschapper betaald wordt door een bedrijf. Jongerius: ‘Dan hoeven we de PR praatjes van Shell niet te geloven maar kunnen we kijken welke wetenschappers betaald worden door welk bedrijf. Dat dit, zoals Shell in een reactie op de onthullingen beweerd, niet iets is van een ver verleden bleek al eerder toen de Erasmus Universiteit in verlegenheid werd gebracht door een gekocht onderzoek door Shell over belastingen.’
Overheid controle op staatsbedrijven kwijt
Lobbywatch NL steunt de oproep van Milieudefensie voor een Parlementair Onderzoek.
Milieudefensie stelt: ‘Böttchers nauwe contacten met en invloed op minister Hans Wijers en Stan Dessens, de hoogste energie-ambtenaar van het ministerie van Economische Zaken, zijn bijzonder verontrustend en vragen om nader onderzoek. Milieudefensie roept de Tweede Kamer daarom op een parlementair onderzoek in te stellen naar de toenmalige én huidige beïnvloeding van politiek en wetenschap door Shell en partners als de NAM en de Gasunie.’
Jongerius vult aan: schokkend aan de onthullingen van PAJ is de rol van de politiek zelf. Vier van de genoemde bedrijven: DSM, Gasunie, KLM, Schiphol, zijn of waren overheidsbedrijven of bedrijven waar de staat grootaandeelhouder in was. Terwijl in de ministerraad discussie was over welke maatregelen de politiek moest nemen betaalden deze overheidsbedrijven geld om twijfel te zaaien tegen overheidsbeleid. De rol van Wijers, minister van EZ en lid van deze old-boys netwerken moet daarom duidelijk onderzocht worden.
Wat betreft Lobbywatch NL gaat ook de Tweede Kamer niet geheel vrijuit. Want ook het optreden van Böttcher voor de Tweede Kamer moet verder onderzocht worden, als daadwerkelijk toen (1995) al publiekelijk bekend was dat hij gefinancierd werd door (staats)bedrijven dan had de Tweede Kamer zichzelf maar vooral de ministers van EZ en Financiën waar deze bedrijven onder vielen beter moeten controleren.
Ondertussen is de politiek dit weekend in actie gekomen, er zijn Kamervragen aangekondigd door GroenLinks en de Partij voor de Dieren steunt de oproep voor een Parlementair Onderzoek. Jongerius: ‘Dat zijn goede eerste stappen, maar omdat partijen als de FVD en PVV in de Tweede Kamer nu klimaatsceptische onzin kunnen verkondigen moeten vooral de partijen die in dit onderzoek gewillig leken onwetenschappelijke argumenten te steunen nu in actie komen. Ik verwacht dat D66, VVD en het CDA hun blazoen willen oppoetsen en nu maatregelen willen steunen tegen misleiding door grote bedrijven’.